پرداخت اینترنتی همانند سایر روشهای پرداخت الکترونیکی مبتنی بر کارت انجام می گیرد. با این تفاوت که شما به جای کشیدن کارت بر روی دستگاههای POS موجود در مراکز خرید، شماره کارت خود را در فرم اینترنتی وارد می کنید. سپس با وارد کردن رمز و سایر اطلاعات پرداخت شما انجام خواهد گرفت.
امنیت:
با تمهیدات اندیشیده شده توسط بانکها امنیت در پرداخت های اینترنتی در سطح بسیار بالاست. زیرا عملیات پرداخت تماما در سایت بانک انجام شده و خریدار تنها اطلاعات کارت خود را در اختیار بانک قرار می دهد. با توجه به استفاده از پروتکول ایمن SSL در تبادل اطلاعات مابین خریدار و سایت بانک، امکان دزدیده شدن اطلاعات در حین انجام عملیات به حداقل می رسد.
اطلاعات مورد نیاز جهت انجام پرداخت اینترنتی:
شما جهت انجام پرداخت اینترنتی باید دارای یکی از کارتهای بانکی متصل به شبکه شتاب کشور باشید. جهت انجام پرداخت به اطلاعات زیر نیاز می باشد:
شماره کارت (16 رقمی که بر روی کارت درج می شود)
رمز اینترنتی کارت (از طریق دستگاههای خودپرداز و انتخاب گزینه تغییر رمز دوم(اینترنتی) تنظیم می شود.
کد CVV2 (کدی سه یا چهار رقمی که بر روی یا پشت کارت معمولا درج می گردد)
تاریخ انتضای کارت (معمولا بر روی کارت درج می گردد)
توجه: در صورتی که یکی از کارتهای ملت ، کشاورزی ، اقتصاد نوین ، سامان و یا پارسیان را دارید، بدون نیاز به رمز اینترنتی، کد CVV2، و تاریخ انتضا و تنها با وارد کردن شماره کارت و رمز معمول آن می توانید پرداخت خود را انجام دهید.
پول از هزاران سال پیش در تمدنهای مختلف وجود داشته است. رواج پول، ناشی از علل و اسباب اقتصادی و غیر اقتصادی است. همانند باج و خراج- تجارت- آداب و فرایض مذهبی و غیره. پولهای اولیه اشکال مختلفی داشتهاند: از خرمهره های پوست صدف گرفته تا کله و یا دندان گاو و بعدها مسکوکات، همه انواع مختلفی از پول بودهاند.
دوران توسعه و پیشرفت پول را می توان به چند گروه اصلی تقسیم نمود : اول : عبارت است از استفاده از اشیا به عنوان پول. دوم : عبارت است از تجارت با اشیای ارزشمند. سوم : سکه ها. چهارم : اسکناس. پنجم : حسابهای سپرده. ششم : پول پلاستیکی. هفتم : پرداخت الکترونیکی و انتقال الکترونیکی وجوه و نهم : سکه های دیجیتالی.
تداوم توسعه و پیشرفت پول به میزان زیادی به رشد تجارت جهانی ارتباط دارد. با شروع انقلاب صنعتی، تجارت داخلی و بین المللی به نحو وسیعی افزایش یافته و مبادله و سیستم پول به سرعت توسعه پیدا کرده است. زمان شروع پرداخت الکترونیکی را می توان سال 1918 دانست، یعنی هنگامی که بانکهای فدرال رزرو آمریکا به انتقال وجوه از طریق تلگراف میپرداختند.
پرداخت الکترونیکی اشکال گوناگونی دارد که می توان آن را به دو دستهی اصلی تقسیم کرد:
الف- سیستم های پرداخت برای معاملات عمده فروشی
ب- سیستم های پرداخت برای معاملات خرده فروشی
پرداختهای عمده فروشی از طریق سه سیستم اصلی انتقال وجوه بین بانکی انجام می شود که عبارتند از: Fedwire-Swift-Chips .
سیستم های پرداخت خرده فروشی شامل معاملات مصرف کننده می شوند. پرداخت های این معاملات از طریق مکانیسم هایی نظیر کارتهای اعتباری- ماشینهای پرداخت الکترونیکی (ATM)- کارتهای بدهی- پایانهی فروش(POS)- بانکداری خانگی و سرویسهای پرداخت صورت حساب به صورت تلفنی، انجام می شود.
در چنین مکانیسم هایی پرداخت به صورت برخط (Online) نیز وجود دارد و از طریق بررسی و کنترل زاویای مختلف سیستم، اعمال می شود. تعدادی از ابداعات در محدودهی پرداختهای الکترونیکی جزیی (خرده فروشی) به عنوان پول الکترونیکی شناخته شده اند. این ابداعات که در حال حاضر نیز در مرحلهی اول توسعه و پیشرفت قرار دارند، بالقوه دارای این قدرت هستند که قواعد حاکم بر پول نقد را در مورد پرداختهای خرده فروشی به چالش کشیده و در عین حال می توانند معاملات خرده فروشی را هم برای مصرف کننده و هم برای تجار، ساده تر و ارزانتر گردانند. در این زمینه ادعا شده است که پول الکترونیکی مفهومی جدید از کیف پول (Pocket money) را ارایه نموده، سیستم پرداخت تجاری را برای اینترنت به وجود آورده و راه دولتها را برای پرداخت به صورت الکترونیکی، تغییر داده و انقلابی را در گردش ارزش (پول) از طریق خطوط تلفن و امواج (الکترونیکی) پدید آورده است.
استفاده از پول الکترونیکی در معاملات با ارزش کم، حجم وسیعی را در بر میگیرد. پول الکترونیکی طیف وسیعی از خدمات جدید را ارایه می دهد و راههایی را که افراد قبلاً می توانستند از آن طریق بهای کالاها را پرداخت کنند تغییر داده است، اما به نظر می رسد که محصولات پول الکترونیکی هنوز نتوانستهاند اقبال عمومی را کسب کنند و پول الکترونیکی دست کم در زمان حاضر جلوتر از تقاضای مشتری حرکت کرده و این به دلیل برخی از مسایل و مشکلات خاص پول الکترونیکی همانند: امنیت، حریم خصوصی و غیره است. در عین حال توسعه و پیشرفت ابداعات پول الکترونیکی و همچنین استفاده از آن باعث ایجاد مسایل بی شماری در خصوص قواعد تنظیم کنندهی پول الکترونیکی شده که شامل یافتن روشهای قابل قبول برای شناسایی (احراز هویت) حمایت از اطلاعات – هماهنگی و آماده کردن نیازها با قواعد حقوقی و تأمین پیش نیازهای لازم برای حل و فصل اختلافات می شود.
پول الکترونیکی
1- پول چیست ؟
پول وسیله ای است که مردم در قبال کالاها و خدماتی که واگذار می کنند، متقاضی دریافت و قبول آن هستند. پول سه هدف را برآورده می کند: اول : وسیله ای است برای مبادله. دوم : به عنوان یک استاندارد و معیار ارزش به کار می رود، یعنی معیاری برای سنجش کالاها و خدمات و همچنین معیاری برای مقایسهی کالاها و خدمات گوناگون است.
سوم : پول به عنوان یک ذخیرهی ارزش عمل می کند، بنابراین می توان آن را ذخیره نمود و در آینده از آن استفاده کرد .
پول دارای خصیصه ها و ویژگیهایی است تا بتواند سه کارکرد و هدف یاد شده را برآورده سازد :
اول اینکه پول میباید دوام و بقای کافی داشته باشد تا به عنوان ذخیرهی ارزش مورد استفاده قرار گیرد. به عبارت دیگر، پول تا زمانی که خرج نشود، باز یافتنی است، اما چنانچه پول خراب شود، دزدیده شود و یا به هر شکل دیگری از بین رود (یا گم شود) قابلیت جایگزینی ندارد. دوم اینکه ساخت یا جعل پول باید برای اشخاص عادی مشکل باشد. سوم اینکه پول باید به نحو گسترده و وسیعی مورد قبول عموم مردم قرار گیرد. وسعت و افزایش جامعهی استفاده کنندگانی که به پول اعتماد داشته و آن را قبول کنند، ارزش آن را به عنوان وسیلهی مبادله افزایش می دهد و نهایتاً هنگامی که پول مبادله می شود یک نوع گمنامی و بی نامی به وجود می آید.
پول الکترونیکی چیست ؟
بانکداری الکترونیکی و پول الکترونیکی مفاهیمی عام و کلی هستند و ما باید مشخص کنیم که آنها دقیقاً از چه چیزی صحبت می کنند. امروزه این مسئله پذیرفته شده است که بانکداری الکترونیکی می تواند به دو جریان مجزا تقسیم شود : یکی عبارت است از محصولات پول الکترونیکی، به ویژه در شکل محصولاتی که ارزش را ذخیره می کنند و دیگری عبارت است از تحویل یا دسترسی الکترونیکی به محصولات.
اینها محصولاتی هستند که به مصرف کننده این امکان را می دهند تا از وسایل ارتباطی الکترونیکی استفاده کرده و به این ترتیب به خدمات پرداخت قراردادی دسترسی داشته باشند. به عنوان مثال: استفاده از یک کامپیوتر شخصی و یا شبکهی کامپیوتری (نظیر اینترنت) برای پرداخت کارت الکترونیکی یا ارسال دستوری برای انتقال وجوه بین حسابهای بانکی.
از آنجاییکه پول الکترونیکی همچنان در مراحل اولیهی پیشرفت است، هنوز تعریف واحدی از پول الکترونیکی وجود ندارد و اشخاص مختلفی پول الکترونیکی را به روشهای متفاوتی تعریف کرده و توضیح داده اند. جامعهی اروپا در پیش نویس دستورالعمل خود، پول الکترونیکی را بدینگونه توصیف نموده است:
الف- بر روی قطعهای الکترونیکی همانند تراشهی کارت و یا حافظهی کامپیوتر به صورت الکترونیکی ذخیره شده است.
ب- به عنوان یک وسیلهی پرداخت برای تعهدات اشخاصی غیر از مؤسسهی صادر کننده، پذیرفته شده است.
ج- بدین منظور ایجاد شده است که به عنوان جانشین الکترونیکی برای سکه و اسکناس در دسترس و اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد.
د- به منظور انتقال الکترونیکی وجوه و پرداختهای با مقدار محدود ایجاد شده است.
مشاور امور مصرف کنندگان فدرال رزرو آمریکا، پول الکترونیکی را به این عنوان توصیف نموده است : پولی است که به صورت الکترونیکی حرکت کرده و به گردش درمی آید و می تواند به صورت کارت هوشمند و یا کارتهایی که در آنها ارزش ذخیره شده، یا کیف پول الکترونیکی ارایه شود. همچنین می تواند در پایانهی فروش استفاده شده و یا بدون دخالت هیچ شخص دیگری و مستقیماً به صورت شخص به شخص مورد استفاده قرار گیرد و نیز می تواند از طریق خطوط تلفن به سوی بانکها و یا دیگر ارایه دهندگان خدمات یا صادرکنندگان (پول الکترونیکی) به حرکت درآمده و یا خرج شود.
از تعریف و توصیف بالا می توان نتیجه گرفت که پول الکترونیکی یک مکانیسم پرداخت ارزش ذخیره شده یا پیش پرداخت شده است که در آن مقداری از وجوه یا ارزش که برای مصرف کننده قابل استفاده است در یک وسیله و قطعهی الکترونیکی ذخیره شده و در تصرف مشتری است. ارزش الکترونیکی توسط مصرف کننده و مشتری خریداری می شود و هر بار که مستقیماً به دستگاههای دیگر متصل شود و یا مصرف کننده از دستگاه استفاده کند تا از طریق پایانهی فروش و یا حتی از شبکه های کامپیوتری همانند اینترنت خریدی را انجام دهد، از موجودی آن کاسته میشود.
برخلاف بسیاری از کارتهای تک منظورهی پیش پرداخت شده (همانند کارتهای تلفن)، محصولات پول الکترونیکی به این منظور طراحی و تولید می شوند که مورد استفادهی عموم واقع شوند و وسایل چند منظوره ای برای پرداخت محسوب میشوند. پول الکترونیکی هم کارتهای پیش پرداخت شده (گاهی اوقات کارت هوشمند یا کیف پول الکترونیکی نامیده می شود) و هم محصولات نرمافزاری پیش پرداخت شده را که از شبکه های کامپیوتری نظیر اینترنت استفاده می کنند (بعضاً به عنوان پول نقد الکترونیکی هم نامیده می شوند) شامل می شود. رایجترین محصولات، محصولات مبتنی بر کارت هستند. صنایع پیشرو در این زمینه Visa , Mondex هستند، اما امروزه طیف وسیعی از این محصولات به عموم عرضه شده اند همانند Cybercash - Emoney mail-Paypal-Proton و غیره .
ویژگیهای کلیدی پول الکترونیکی
ویژگیهای اصلی پول الکترونیکی عبارتند از :
اولاً : ارزش بر روی قطعه و یا وسیلهی الکترونیکی و به صورت الکترونیکی ذخیره می شود. محصولات گوناگون از لحاظ اجرای تکنیکی متفاوت هستند. در پول الکترونیکی مبتنی بر کارت، یک قطعهی سخت افزاری کامپیوتری که مخصوص بدان و قابل حمل بوده و نوعاً یک ریزپردازنده است، در یک کارت پلاستیکی جای داده شده در حالیکه در پول الکترونیکی مبتنی بر نرم افزار، از یک نرم افزار تخصصی و مخصوص که بر روی کامپیوتر شخصی نصب شده، استفاده می شود.
ثانیاً : ارزش موجود در پول الکترونیکی به چند طریق و به صورت الکترونیکی منتقل می شود. برخی از انواع پول الکترونیکی امکان انتقال موازنههای الکترونیکی را مستقیماً از یک مصرف کننده به دیگری و بدون دخالت شخص ثالث (همانند صادر کنندهی پول الکترونیکی) فراهم می آورند و آنچه که بیشتر متداول و مرسوم است آن است که تنها پرداختهای مجاز و ممکن، پرداخت از مصرف کننده به تاجر و همچنین امکان باز خرید ارزش پول الکترونیکی برای تجار است.
ثالثاً : قابلیت انتقال، محدود به معاملاتی است که سابقهی آنها ثبت و ضبط شده باشد. در اکثر روشها و رویه های محصول، برخی از جزییات معاملات بین تاجر و مصرف کننده در یک پایگاه دادهی مرکزی ثبت و ضبط می شود که قابل نمایش دادن و ارایه هستند. در مواردی که معاملات به طور مستقیم بین مصرف کنندگان امکانپذیر باشد، این اطلاعات بر روی دستگاه شخصی مصرف کننده ضبط می شود و تنها هنگامی می تواند از طریق دستگاه مرکزی نمایش داده شده و ارایه شود که مصرف کننده از طریق اپراتور (عامل طرح) پول الکترونیکی قرارداد بسته باشد.
رابعاً : تعداد شرکا و طرفینی که به نحو کار کردی و مؤثر در معاملات پول الکترونیکی دخیل و درگیر هستند، بسیار بیشتر از معاملات قراردادی است. عموماً در معاملهی پول الکترونیکی، چهار دسته از افراد دخیل هستند: صادر کنندهی ارزش پول الکترونیکی، اپراتور شبکه، فروشندهی سخت افزارها و نرم افزارهای خاص و ویژه، نقل و انتقال دهنده و تسویه کنندهی معاملات پول الکترونیکی.
صادر کنندهی پول الکترونیکی مهمترین شخص در این میان است در حالیکه اپراتور شبکه و فروشنده، ارایه کنندگان خدمات فنی هستند و نهادهای انتقال دهنده و تسویه کنندهی پول الکترونیکی، بانکها و یا شرکتهایی با ماهیت بانک هستند که خدماتی را ارایه می دهند که مشابه با خدماتی است که برای دیگر ابزارهای پرداخت بدون پول نقد نیز ارایه می شود.
خامساً : موانع فنی و اشتباهات انسانی می تواند اجرای معاملات را مشکل و یا غیر ممکن سازد درحالیکه در معاملات مبتنی بر کاغذ چنین مشکلی با این حجم وجود ندارد.
- اثرات پول الکترونیکی بر بانکها
ابزار پرداخت الکترونیکی نقش مهمی در توسعهی تجارت الکترونیکی دارند و خدمات و محصولات بانکداری الکترونیک، منجمله پول الکترونیکی می توانند فرصتهای مهم و جدیدی را برای بانکها فراهم کنند. بانکداری الکترونیکی و پول الکترونیکی، به بانکها این امکان را می دهد که بازار خود را از نقشهای سنتی سپرده گذاری و اعطای اعتبار فراتر برده و توسعه بخشند، مضاف بر این بانکداری الکترونیکی و پول الکترونیکی می تواند هزینه های (عملیاتی) بانکها را کاهش دهد.
در مقیاسی وسیعتر، توسعه و پیشرفت مداوم بانکداری الکترونیک و پول الکترونیکی می تواند در کاهش هزینه های معاملات خرده فروشی هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی مشارکت و همکاری داشته باشد و این امر به نوبهی خود و بالقوه می تواند به تولیدات بیشتر و رفاه اقتصادی منجر شود.
بانکداری الکترونیک به مصرف کنندگان قدرت انتخابهای بیشتری می دهد. مصرف کنندگان و تجار قادر هستند تا مؤثر بودن و تأثیرگذاری و بهره بردن از راحتی و آسایش بیشتر را افزایش دهند، اما توسعهی بانکداری الکترونیک و پول الکترونیکی همچنین چالشهای جدیدی را برای بانکهای سنتی به وجود آورده است. معاملات پول الکترونیکی بسیار ارزانتر از سایر معاملات هستند و امروزه این مسئله می تواند به عنوان مزیتی رقابتی مطرح شود و از سوی دیگر، بانکداری الکترونیک باعث میشود که کار برای بانکهای سنتی سخت تر شود، هزینه های آنان افزایش یابد (به دلیل کاهش مشتریان) و کسب و کارها را کمتر با دوام و ماندنی سازد. این بانکها قادر به جذب سرمایهی مازاد و بیشتر از بازار سرمایه و سهام نیستند.
مسایل حقوقی در صادر کردن و استفاده از پول الکترونیکی
1- امنیت
مسایل امنیتی یکی از نکات اصلی و مورد توجه هر شخصی چه در درون و چه بیرون صنعت بانکداری است. پول الکترونیکی خطرات امنیتی را افزایش می دهد و محیطی را که پیش از این، ایزوله و امن بوده است بالقوه باز و دارای ریسک می کند .
نفوذهای امنیتی میتوانند در ارتباطات و (سطح) مصرف کننده، تاجر یا صادر کننده (پول الکترونیکی) اتفاق بیفتد و همچنین تلاشهایی برای دزدیدن ابزار و وسایل (الکترونیکی) تاجر یا مصرف کننده به منظور درست کردن ابزار و وسایل متقلبانه و جعلی را در برمی گیرد. این اقدامات می تواند طراحی و ایجاد پیامهای مبادله شده بین طرفین و یا نرم افزار محصول را تغییر دهد. حملههای امنیتی معمولاً برای کسب منافع مالی و مادی صورت می گیرد، اما برخی از آنها نیز با هدف از هم گسیختن و قطع سیستم انجام می شوند.
رخنه های امنیتی را می توان به سه دستهی اصلی تقسیم نمود:
1- نفوذهایی با قصد مجرمانه جدی (نظیر تقلب-دزدی اطلاعات مالی یا تجاری حساس)
2- نفوذ توسط هکرها (به عنوان مثال: قطع سرویسها که باعث از کار افتادن وب سایت می شود)
3- وجود نقصی در طراحی سیستم که منتهی به نفوذ امنیتی می شود (به عنوان مثال: استفاده کنندهی واقعی را قادر می سازد که به حساب استفاده کنندهی دیگر معامله کند)
تمامی تهدیدها از جنبه های مالی، قانونی و همچنین شهرت و اعتبار بالقوه جدی هستند. بنابراین زمانی که مؤسسهای پیشنهاد سیستمی را به ما می دهد، باید بررسی و ارزیابی کنیم که سیستم پیشنهادی بی عیب و نقص است یا خیر و آیا خدماتی که از طریق اینترنت ارایه می دهد به اندازهی کافی واجد امنیت هستند یا خیر؟
البته باید توجه داشت که امنیت مطلق در عملیات بانکداری، نه در دنیای مادی (واقعی) و نه در فضای الکترونیکی وجود ندارد. ولی سطح امنیت موجود باید برای مقاصد و اهداف ما مناسب باشند. اهداف اساسی که ترتیبات امنیتی پول الکترونیکی باید بدان دست یابند عبارتند از :
- محدود کردن دسترسی به سیستم به استفاده کنندگان مجاز
- کنترل و تصدیق هویت و مجوز طرفین برای مطمئن شدن از اینکه آیا معاملات انجام شده از طریق اینترنت دارای قابلیت اجرایی هستند و یا خیر
- حفظ محرمانه بودن اطلاعات هنگامی که از فراز شبکه های ارتباطی عبور می کنند
- اطمینان از این مطلب که در هنگام انتقال از طریق شبکه، اطلاعات به نحو اتفاقی و یا متقلبانه دچار تغییر نگشته اند
- ممنوع (وغیر ممکن) کردن دسترسی غیر مجاز به سیستمها و پایگاه دادهی مرکزی بانک
استفاده از تمامی ابزارهای امنیتی می تواند امنیتی را فراهم آورد که با آن چیزی که در معاملات مادی و فیزیکی پیشنهاد و ارایه می شود، قابل مقایسه است و البته مؤثر بودن چنین ابزاری تا حد زیادی بستگی به طراحی درست و صحیح سیستم و همچنین تنظیم و پیش بینی یک سری از سیاستها و روشهایی است که به نحوی جدی اجرا می شوند.
توسعهی مداوم تکنولوژی امنیت مستلزم به روز کردن معیارها و ابزارهای امنیتی براساس پیشرفتهای موجود است تا در مقابل تهدیدهای جدید برای سیستم های موجود نیز پاسخگو و مؤثر باشد. بنابراین بانکها باید مشتریان خود را مطمئن سازند که ابزار و وسایل خود را با چنین بهبودهایی بر یک مبنای دایمی، هماهنگ و منطبق ساخته اند. اگر آنان چنین نکنند، ابزارها و معیارهای امنیتی می توانند به سرعت غیر قابل استفاده گردند و چنانچه رخنه های امنیتی از این مسئله (منطبق نبودن با پیشرفت های جدید) ناشی شود، نه تنها بانکها را با ضرر و زیان مادی مواجه می کند، بلکه اعتماد و اطمینان مشتریان را نیز از بین می برد.
2- حریم خصوصی
عمل درست و بدون نقص مستلزم داشتن توانایی لازم برای پیگیری و احراز این مسئله است که مبادلهی صحیح به وقوع پیوسته و به این اطمینان دست یابند که تنها اشخاص مجاز (که هویت آنها تصدیق شده) در این مبادله دخیل هستند و آنها نیز فقط مواردی را مبادله نموده اند که برای انجام آن مجاز بوده اند.
اما مصرف کنندگان ممکن است از این هراس داشته باشند که اطلاعات مربوط به امور مالی، اعتبار و مخارج آنها (که از معاملات یا محصولات پول الکترونیکی ناشی می شود) بتواند بدون اطلاع و یا اجازهی آنها مورد استفاده قرار گیرد و این هراس بسیار گسترده و شدید خواهد شد هنگامی که استفاده از بانکداری الکترونیک و پول الکترونیکی شایع تر شود.
با رشد پول الکترونیکی، شیوع جرایمی که با ذخیره سازی و انتقال اطلاعات مشتریان، همراه بوده و سروکار دارد، محتمل است. بنابراین بسیاری از طرفین، متقاضی انجام معاملات بی نام هستند، اما پذیرش این مسئله نیز به صورت گسترده به دلیل ملاحظات امنیتی و همچنین پولشویی، مشکل است.
برای دستیابی به این اطمینان، همهی شرکای سیستم (نظیر بانکها، دیگر صادر کنندگان پول الکترونیکی، مصرف کننده و تاجر) باید اطلاعات معین و مشترکی را دربارهی قواعد حاکم بر استفاده از محصولات پول الکترونیکی داشته باشند. مصرف کننده باید تضمین کند (و همچنین اطمینان داشته باشد) که اطلاعات مبادله شده تنها به طرفهایی که مجاز به دریافت آن بوده و آن هم فقط تا حدی که مجاز به دریافت اطلاعات بوده اند، منتقل شده است.
3- ریسکهای قانونی و حقوقی
صرف نظر از ملاحظات پیش گفته در مورد امنیت و حریم خصوصی، برخی از ریسکهای حقوقی نیز پول الکترونیکی را احاطه کرده اند، ریسکهای حقوقی از نقض قوانین، مقررات یا رویههای توصیف شده همانند پولشویی، افشای اطلاعات مشتری و حمایت از حریم خصوصی و غیره نشأت میگیرند. ریسکهای حقوقی همچنین زمانی که حقوق و تعهدات طرفین به خوبی تعیین و مشخص نشده اند، می توانند ایجاد شوند.
مسایل حقوق و قانونی در تنظیم قواعد پول الکترونیکی
بانک مرکزی به طور سنتی چهار وظیفه را به عهده دارد.
- سیاستهای پولی را مدیریت می کند
- بر سیستم پرداخت نظارت می کند
- مقررات را تنظیم و منتشر می کند
- (و در بسیاری از کشورها) بر سیستم بانکداری نظارت می کند
هر یک از این نقشها با توسعه و پیشرفت پول الکترونیکی تا حدی تحت تأثیر قرار گرفته اند.
کارکرد نظارت بانک مرکزی بر سیستم پرداخت و ریسکهای مالی ممکن (در این زمینه) با پول الکترونیکی از بین می رود. به علاوه پول الکترونیکی به طور بالقوه می تواند تأثیر زیادی بر تقاضای سیاستهای پولی و همچنین بر ترکیب این سیاستها داشته باشد . مهمترین اثر توسعه و پیشرفت پول الکترونیکی عبارت است از کاهش تقاضا برای پول نقد. جریان پول نقد اهرمی است که بانک مرکزی به واسطهی آن می تواند پول و همچنین اعتبار بانکهای خصوصی را کنترل کرده و از اینرو نوعی دوام و ثبات پولی را مهیا و تضمین کند. یک جانشین گسترده و قوی برای پول نقد میتواند روشهای اجرایی بانک مرکزی برای تنظیم بازار پول و نرخ بهره را پیچیده گرداند. از طرف دیگر با معاملات پول الکترونیکی تمام فرآیند کلرینک(تسویهی بانکی) می تواند در عرض چند ثانیه انجام شود و البته چنین سرعت و شتابی در انجام جریان امور به افزایش حجم پول منتهی می شود که جریان پول افزایش یافته، می تواند به افزایش تورم منتهی شود.
چه کسی می تواند محصولات پول الکترونیکی را صادر و توزیع کند:
چند نوع از صادر کنندگان (پول الکترونیکی) وجود دارند: بانکها ، مؤسسات مالی غیر بانکی و مؤسسات غیر مالی.
جامعهی اروپا هدف خود را در این زمینه چنین اعلام نموده است: از طرفی ثبات و بی عیب و نقص بودن صادر کننده و از طرف دیگر اطمینان از اینکه قصور یک صادر کننده نمی تواند به طور عمده بر توسعه و پیشرفت چنین وسیلهی پرداختی تأثیر داشته باشد. لذا چارچوب پیشنهادی متناسب با ماهیت خاص خدمات پول الکترونیکی به این منظور طراحی شده اند که بازیگران جدید نیز در این عرصه وارد شوند.
برخی کشورها همانند ایالات متحده و هنگ کنگ به مؤسسات خصوصی نیز اجازهی صدور و انتشار پول الکترونیکی را می دهند و در بسیاری کشورها فقط به مؤسسات دولتی اجازهی تولید و توزیع پول الکترونیکی داده می شود و در عین حال مؤسسات خصوصی می توانند محصولات و پولهای جایگزین همانند چک مسافرتی صادر و توزیع کنند. در هر کشوری اگر صدور پول الکترونیکی فقط توسط بانکها مجاز دانسته شود، مقررات تنظیم کننده ای که قبلاً وجود داشته است، می تواند برای تحت پوشش قرار دادن محصولات جدید، بسط داده و هماهنگ شوند، اما رقابت و ابداع محدود خواهد شد. چنانچه تعداد بیشتری از مؤسسات (دولتی و غیردولتی) بتوانند به عنوان صادر کنندهی پول الکترونیکی عمل کنند، وجود رقابت (و ابداع بیشتر) منافع زیادی را در برخواهد داشت ولی در عین حال یک سلسله از موضوعات تنظیم کننده، حل نشده باقی خواهند ماند.
بنابراین مهم نیست که آیا صدور پول الکترونیکی باید به بانکها محدود شود و یا خیر بلکه مهم این است که صدور پول الکترونیکی میباید قانونمند و منظم باشد. و صادر کننده باید مدیریت ریسک قابل ملاحظهای داشته باشد که مستلزم نظارت بانک مرکزی است و البته فقط مشخص نمودن اینکه چه کسی می تواند پول الکترونیکی را صادر کند، مسئلهی اساسی نیست بلکه مشخص نمودن انواع پول الکترونیکی که می تواند صادر و توزیع شود نیز مهم است .
- تسویهی بانکی و موضوعات ثبات و امنیت
انواع مختلف پول الکترونیکی نیاز به فرآیند تسویهی درون سازمانی دارند. صادرکننده باید موازنهای مناسب بین پول الکترونیکی و پشتوانهی ذخیره شده ایجاد کند، اما اگر به طور اتفاقی تقاضای باز خرید پول الکترونیکی افزایش یابد، ممکن است مشکلی جدی برای صادر کننده ایجاد شود و اگر مردم مشکلات تسویه پذیری را درک کنند، ممکن است اقبالی عمومی برای باز پس گرفتن سپرده ها و یا باز خرید پول الکترونیکی پیش آید. کوتاهی در پاسخگویی به موقع تقاضاهای باز خرید، می تواند به کاهش اعتبار و همچنین ورود لطمه به شهرت (صادر کننده) منتهی شود.
- نزاع با استفادهی غیر صحیح از پول الکترونیکی
استفادهی غیر صحیحی که در مورد پول نقد وجود دارد، می تواند در مورد پول الکترونیکی نیز تکرار شده و شامل استفاده های ممنوع و نامشروع مانند معاملات بازار سیاه و معاملات غیر قانونی میشود.بنابراین ممکن است زمان مناسب، دقت لازم و منابع کافی احتیاج باشد تا چنین تهدیدهای جدی همانند فریب و حیله، تقلب، اختلاس و پولشویی را کنترل کند. مضاف بر این بسیاری از ویژگیهای مرتبط با امنیت پول الکترونیکی می تواند جذابیت آن را برای پولشویی و دیگر فعالیتهای مجرمانه افزایش دهد.
استفاده از پول الکترونیکی برای مقاصد مجرمانه به موارد زیر بستگی دارد:
- محدوده ای که پول الکترونیکی بدون فعل و انفعال مستقیم با سیستم اپراتور، می تواند منتقل شود
- حداکثر میزان پول الکترونیکی که می تواند بر روی دستگاه (یا تجهیزات مخصوص بدان) نگهداری و ذخیره شود
- صلاحیت و توانایی دستگاه و سیستم برای نگهداری سوابق
- سهولت عبور و حرکت پول الکترونیکی از فراز مرزهای جغرافیایی
- برخی بر این اعتقادند که منافع و فعالیتهای دولتها برای مقابله با پولشویی مستقیماً با منافع و فعالیتهای اشخاصی که در جستوجوی توسعه و افزایش تجارت و پول الکترونیکی دیجیتالی بی نام هستند تعارض داشته و مخالف است. امروزه بسیاری از کشورها مقررات پولشویی را وضع کرده اند و رعایت این مقررات مستلزم آن است که نهادها و مؤسسات مالی ، مشتریان خود را بشناسند که در بردارندهی منبعی از حسابهای بی نام ( گمنام ) است و همچنین باید معاملات مشکوک را گزارش کنند. کمیتهی اقتصادی و اجتماعی شورای اروپا معتقد است که میباید مقررات جداگانه ای برای پول الکترونیکی مبنی بر کارت هوشمند و پول الکترونیکی مبنی بر نرم افزار ، تنظیم و وضع شود و این مسئله بدین خاطر است که در پول الکترونیکی مبتنی بر نرم افزار به دلیل امکان مبادله و انتقال مبالغ زیاد ( به هر میزان که باشد ) از آن برای پولشویی و کلاهبرداری استفاده می شود، در حالیکه معاملات کوچک از طریق کارتهای پیش پرداخت انجام می شوند. این کمیته پیشنهاد کرده که باید مقررات بسیار دقیقتر و سخت تری نسبت به پول الکترنیکی مبنی بر نرم افزار اعمال شود. به علاوه از آنجاییکه اطلاعات الکترونیکی در اینترنت بدون توجه به مرزهای جغرافیایی ، مبادله می شوند لذا انجام درست و صحیح این امر مستلزم همکاری مقامات کشورهای مختلف و همکاری بین المللی است
در ایران حدود 40 سال قبل تلویزیون را "رسانه نوین" خطاب می کردند. این "رسانه نوین" در روزهای نخستین حضور خود برای کسب محبوبیت باید کارایی خود را اثبات می کرد. تلویزیون اثبات کرد و هم اکنون تقریبا در هر خانواده ای یک دستگاه تلویزیون وجود دارد.
این وضع برای اینترنت هم باید اتفاق بیافتد. به عبارت دیگر اینترنت هم باید بتواند کارایی خود را به اثبات برساند. همه می پرسند که آیا اینترنت نیز می تواند؟
البته این مقاله زمانی انتشار می یابد که تقریبا تمام پاسخ ها "مثبت" است و اینترنت دیگر نیازی به اثبات خود ندارد. اما من می خواهم تبلیغات اینترنتی را بررسی کنم.
می خواهم بدانم اگر مدیری از خود بپرسد، آیا تبلیغات اینترنتی برای مجموعه من کارایی دارد، پاسخ چه خواهد بود؟
اگر مدل روند ورود تکنولوژی در ایران را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که نتایج دقیقا همانند سایر کشورهاست اما با اندکی تاخیر. به عبارت دیگر تلویزیون هم در ایران همانند سایر کشورها محبوب شد اما با تاخیر. برای اینترنت هم این وضع اتفاق افتاده است.
لذا می توان گفت، تبلیغات اینترنتی هم به زودی جای پای خود را خواهد یافت و وارد بودجه تبلیغاتی شرکتها خواهد شد. به زودی شاهد این خواهیم بود که مدیران دیگر نخواهند پرسید که آیا تبلیغات اینترنتی موثر است یا نه.
اما چگونه می توان به روند رو به رشد آن سرعت داد؟
برای اینکار دو جور فرهنگ سازی باید انجام شود:
1. فرهنگ ارایه راهکار مناسب متناسب با نیاز از سوی وب سایتها و ارایه دهندگان تبلیغات اینترنتی
2. فرهنگ استفاده از خدمات تبلیغات اینترنتی ارایه شده
ادامه مقاله را به "تبلیغات بنر" محدود می کنم تا به هدف اصلی مقاله که افزایش درآمدزایی سایتها از طریق پذیرش تبلیغات بنر است، بیشتر توجه شود و بهتر بتوانم از مثالهای موجود استفاده کنم.
الف- ارایه دهندگان تبلیغات بنر
اصولا دو دلیل عمده وجود دارد که از این روش استفاده می شود، دلیل اول تبلیغ اسمی خاص است. مثلا نام یک محصول و نام یک شرکت که با هدف نفوذ در بازار صورت می گیرد. دلیل دوم فروش مستقیم کالا یا خدمات است.
در مورد اول ممکن است تنها بنر یک شرکت نمایش داده شود و به جایی هم لینک نشود چون اصولا دیده شدن بنر هدف آن بوده است. اما در مورد دوم، بنر به صفحه فروش کالا یا خدمات لینک می شود و به عبارت دیگر، در این مورد کلیک خوردن بنر بسیار حیاتی است.
تقریبا همه سایتهای ما برای تبلیغ در سایت خود تعرفه اعلام کرده اند که به خودی خود مشکلی ندارد. اما آمارهای ارایه شده از میزان بینندگان آنها در اکثر موارد اثبات نشد (غیر واقعی) و یا گروه بندی نشده است.
سایتهای بسیاری عنوان می کنند که در ماه 30000 نفر بیننده دارند و با اندکی بررسی متوجه خواهیم شد که منظور آنها 30000 نمایش صفحه است. یکی از مشکلات موجود همین آمارهای اثبات نشده است. اگر مدیری در چنین سایتهایی تبلیغ کند مطمئنا پاسخی نخواهد گرفت و بعد از آن عنوان خواهد کرد که تبلیغات بنر، کارایی ندارد.
گونه دیگر در ارایه آمار، تنها استناد به آمار بالای بینندگان سایت است. به عبارت دیگر سایتی اعلام می کند در ماه 60000 نفر بیننده دارد و بررسی ها نیز صحت آن آمار را تایید می کند اما سایت نمی تواند نوع مخاطبان و افراد بازدید کننده خود را گروه بندی کند.
اگر تبلیغ کننده با هدف نفوذ در بازار در چنین سایتی تبلیغ کند، جواب می گیرد اما اگر قصد فروش کالا و خدماتی داشته باشد به احتمال بسیار بالایی باز هم ناراضی خواهد بود.
به عنوان نتیجه گیری این بخش می توان گفت باید سایتها استانداردهای رایج پذیرفته شد در سایتهای مشابه خارجی را رعایت کنند یا اصلا با هم به توافقی جدید دست یابند. در این صورت آنها آمار ارایه شده از سوی یکدیگر را با حساسیت بیشتری دنبال می کنند و روند ارایه آمار غیر واقعی به هر دو شکل بیان شده، آهنگ کند تری خواهد یافت. از سوی دیگر هر چه میزان آگاهی تبلیغ کنندگان بالاتر رود، سایتها نیز متناسب با آن از انتشار این گونه آمار کمتر استفاده خواهند کرد.
ب – آگهی دهندگان
کانالهای مرسوم تبلیغات در ایران شبکه های مختلف صدا و سیما، روزنامه ها و مجلات هستند که حجم عمده تبلیغات هم از طریق این رسانه ها به جامعه تزریق می شود. چرا تبلیغ از طریق رسانه اینترنت به اندازه تبلیغات در رسانه های ذکر شده جدی گرفته نمی شود؟
مطمئنا مهم ترین دلیل آن عدم فرهنگ سازی لازم است به عبارت دیگر مدیران تبلیغات ما به این باور نرسیده اند که تبلیغ در اینترنت هم می تواند موثر و کارساز باشد. اما آیا فرهنگ سازی آسان است؟ خیر! پس برای گسترش صنعت تبلیغات اینترنتی در ایران چه باید کرد؟
سرعت دادن به روند حل این مشکل یعنی تشویق آگهی دهندگان به تبلیغ در اینترنت را کسانی می توانند انجام دهند که هم اکنون رابطه مستقیمی با آنها دارند. نکته کلیدی هم توجه به مهم ترین رسانه های تبلیغ در کشور است. تبلیغ کنندگان تبلیغ در شبکه های صدا و سیما و همینطور روزنامه ها و مجلات را به عنوان کانالهای اصلی تبلیغ پذیرفته اند. اگر مدیران همین رسانه ها کمی توجه به تبلیغات اینترنتی نشان دهند شاید بتوان زودتر به نتیجه رسید. اما شاید مدیران این رسانه ها اینترنت را رقیب خود بدانند و نخواهند که تبلیغات در آن مرسوم شود و از حجم تبلیغ در آنها کاسته نشود.
آنها چه بخواهند و چه نخواهند چنین اتفاقی خواهد افتاد. لذا منطقی خواهد بود که اندکی داریت به خرج داده و به تبلیغات اینترنتی توجه بیشتری نشان دهند. آنها می توانند سیستمی همانند FastClick برای تبلیغ در سایتها داشته باشند که به خوبی دو گروه آگهی دهندگان و توزیع کنندگان آگهی را پوشش دهند. آنها همچنین می توانند از تجربه های موجود داخلی نیز کمک بگیرند.
نتیجه گیری:
گسترش فرهنگ تبلیغات اینترنتی در ایران به نفع جامعه خواهد بود. سایتهای کوچکی که با تلاش فراوان محتوای مناسبی را منتشر می کنند را به حفظ کیفیت و بالاتر بردن آن تشویق می کند. در این صورت شاهد آن خواهیم بود که بر تعداد سایتهای تخصصی افزوده گردد و مراجع معتبر بسیاری برای بینندگان فارسی زبان، رشد یابند
با پیگیری موضوع تبلیغات آن لاین و نوشته های مختلف در این زمینه جای خالی یک برنامه روابط عمومی برای حل این مشکل احساس می شود.
یادش بخیر ،آقای سجادی استاد درس تکنیک های روابط عمومی ( رییس فعلی فدراسیون ورزش های باستانی) می گفت روابط عمومی را یاد بگیرید حتی برای یک بقالی هم می توانید استفاده کنید !
برای سایت های اینترنتی فارسی هم - حتی یک سایت - می شود یک برنامه روابط عمومی نوشت و اجرا کرد. همانطور که هر کسی در رشته تخصصی خود مدعی است ، من هم مدعی هستم با برنامه روابط عمومی علمی مشکل جذب آگهی اینترنتی در سایت های فارسی قابل حل است.
مساله مورد نظر از بسیاری جهات یک مشکل ارتباطی است و فقط با برنامه ریزی ارتباطی قابل حل هست.
این یادداشت صرفا پیش طرح برنامه روابط عمومی برای مساله جذب آگهی در سایت های اینترنتی است که با اطلاعات ناقص نوشته ام تا کاربرد برنامه ریزی روابط عمومی در اینگونه مسایل مشخص شود.
فرایند برنامه ریزی روابط عمومی پنج مرحله اساسی دارد:
1- شناخت مسئله
2- تحقیق درباره موضوع
3- تدوین برنامه عمل
4- اجرای برنامه
5- ارزیابی برنامه
به نظرم تابحال مرحله اول یعنی شناخت مساله به درستی انجام نشده و صرفا اظهارنظر و پیشنهادهای مدیران سایت ها مطرح شده است. تشکیل انجمن تبلیغات اینترنتی هم فقط برای تمرکز نیروی سایت ها در حل مشکل بوجود آمده ، وگرنه یک برنامه روابط عمومی کامل را با دقت و کارآیی بیشتر می توان برای یک سایت خاص نوشت و تنها در مورد مسایل ریشه ای که نیاز به فرهنگ سازی دارد، اقدام به ابجاد تشکل خاصی کرد که یکی از کارهایش فرهنگ سازی برای تبلیغات آن لاین باشد.
بنابر این در گام اول به شناخت مساله می پردازیم و سپس در مورد برنامه عمل برای یک سایت خواهیم گفت.
سوال اول این است که ماهیت مشکل و عوامل ایجاد کننده آن چیست؟
برای شناخت مساله گام اول مرور همین اظهار نظرهای مدیران سایت ها بود و چند نکته ای که خودم اضافه کردم.
آنچه مربوط به خود سایت ها می شود:
- عدم تفکیک بین نقش مدیریت فنی سایت با واحد بازرگانی سایت
- وجود فیلترینگ سایت ها و عدم اطمینان مشتری به وب سایت ها
- نداشتن تعرفه های مناسب و ضوابط مشتری پسند
- مشخص نبودن شخصیت حقوقی وب سایت ها
- عدم ارایه مشاوره و کمک به مشتریان غیرفنی تبلیغات اینترنتی
- غیر متعارف بودن نحوه های پرداخت
- مشکلات فنی سایت ها ( نداشتن طراحی مشتری پسند سایت ها ، ساختار نامناست برای جذب آگهی و ...)
آنچه مربوط به آگهی دهندگان است:
***- عدم شناخت کارفرمایان تبلیغات(روابط عمومی ها و مجریان تبلیغاتی) از قابلیت های فضای اینترنت برای تبلیغ
***- ابهام در تاثیر گذاری تبلیغات اینترنت بر مخاطبین و ارزیابی آگهی
- ابهام در رتبه بندی سایت ها از نظر جلب بازدیدکننده و مشخصات مخاطبان آن
- تعریف نشدن جایگاه آگهی تبلیغاتی در سیستم مالی سازمان های دولتی
***- عدم توجه آزانس های تبلیغاتی به تبلیغات آن لاین
- پورسانت کم ناشی از تبلیغات اینترنتی برای عاملان جذب آگهی
پس از مشخص شدن فهرست دلایل ، اکنون برای مشکلات فنی ، راه حل فنی و برای مشکلات ارتباطی ، راه حل ارتباطی را در نظر می گیریم. نتیجه اینکه : تنها سه گزینه (که با سه ستاره مشخص شده اند) مشکل ارتباطی است.که البته به نظرم مهمترین دلایل همین ها هستند
نکته : ممکن است تمام دلایل فنی باشند و این سوال مطرح شود پس چرا باید از طریق یک فرایند روابط عمومی به این نتایج رسید؟ جواب این است که در این مثال من به مرور صحبت های اخیر بسنده کرده ام . کار درست تر این بود که دقیقا تحقیقی بین آگهی دهندگان انجام گیرد و از نتایج آن همراه با نظر مدیران و صاحبنظران تبلیغات برای تبیین مساله پرداخت.
برنامه عمل برای حل موانع فنی:
در مورد مشکلات فنی ، باید فقط به ابزار فنی و تخصصی پناه برد. خبررسانی و به اصطلاح گرد و خاک خبری نتیجه ای نمی دهد. آنچه مربوط به سایت ها می شود باید ظرف زمانی خاص توسط مدیریت فنی سایت حل شود.
برای حل مشکلات فنی مرتبط با آگهی دهندگان هم باید راهکاری اندیشید. مثلا:
- پورسانت آگهی ها را میتوان بالا برد ، به همین سادگی! چون در مقایسه با مطبوعات و یا ابزارهای دیگر تبلیغات سایت ها هزینه کمتری دارند و امکان رقابت وجود دارد.
- ایجاد سیستم خاص رتبه بندی سایت های اینترنتی و رایزنی برای رسمیت یافتن آگهی ها در سیستم دولتی هم در قالب تشکل مدیران وب سایت ها قابل انجام است و می تواند در دستور کار این تشکل قرار گیرد.
برنامه عمل برای حل موانع ارتباطی:
شاید تا بحال برنامه عمل روابط عمومی که در زمان خاص متعهد کسب نتیجه باشد ، ندیده باشیم ! ولی بر خلاف تصور موجود، برنامه ریزی ارتباطی کاملا عملیاتی و مانند یک پروژه مهندسی ،کاربردی و قابل ارزیابی است.
گرچه هنوز معتقدم برای هر وب سایت ( با توجه به کارکردها و مخاطبین ) باید یک برنامه ارتباطی نوشت، ولی برای شروع می توان این برنامه را به صورت کلی دید و تشکل مدیران سایت ها متولی آن شود ( البته اگر کار جمعی واقعیت پیدا کند).
به زودی ادامه خواهم داد... ( البته اگر بازتاب مثبتی این بحث داشته باشه )
نکته آخر ؛ بازاریابی به جای روابط عمومی !
اما پیشنهاد تبادل آگهی بین سایت ها و روزنامه ها یک پیشنهاد بازاریابی است تا پیشنهادی برای حل مشکل جذب آگهی اینترنتی .
در ذکر تفاوت کار روابط عمومی با رشته بازاریابی همین بس که نتیجه اقدامات روابط عمومی بنیادی تر خواهد بود و هویت مستقل تبلیغات آن لاین را در پی خواهد داشت. این راهکار بازاریابی تبلیغات آن لاین را در سایه تبلیغات رسانه های قرار می دهد و به علاوه مسایل ساده فنی دارد . مثلا آگهی دهنده به مطبوعات اطلاعات مورد نظر خود را در یک کادر آگهی منتشر می کند. آیا مدیران سایت های طرف قرارداد می توانند مثلا بیست خط نوشته را در بنر سایت خود قرار دهند ؟! باید اول صفحه ای برای مرجع لینک تهیه کنید و ...